* Laktoz İntoleransı ve Anne Sütüyle Beslenen Bebekler

Laktoz intoleransı toplumumuzda çok az anlaşılmıştır.Konuyla ilgili birçok hurafe ve yanlış anlaşılma bulunmaktadır,özellikle de konu bebekler olduğunda.Duymuş olabileceklerinize zıt olarak:
Eğer anne süt ürünleri tüketmeyi bırakırsa, anne sütünde daha az laktoz olmayacaktır.
Yetişkin aile bireylerindeki laktoz intoleransı arasında bir ilişki yoktur. Buna annelerdeki ve bebeklerdeki de dâhildir. Bunlar farklı türlerde laktoz intoleranslarıdır.
Laktoz intoleransı belirtileri gösteren bir bebek sütten kesilerek soya bazlı ya da özel laktozsuz bebek mamalarıyla beslenmemelidir.

Laktoz intoleransı, inek sütü proteinine hassasiyet ya da alerjiden çok farklıdır.

Laktoz, tüm memelilerin sütünde bulunan şekerdir. Göğüste üretilir. Anne sütündeki laktoz oranı annenin laktoz tüketiminden bağımsızdır ve nadiren çeşitlilik gösterir. Bebeğin ilk beslenmeye başladığında aldığı süt, sütten kesileceği zaman anne sütünde bulunan laktoz oranıyla neredeyse aynı oranda laktoz içerir. Bunun yanında, son zamanlarda aldığı süt daha fazla yağ içerir.

Laktoz, laktozun sindirilmesi için gerekli enzimdir.Laktoz intoleransı; bir kişi bu enzimi üretmediğinde ya da yeteri kadar üretemediğinde ortaya çıkar ve bu nedenle laktozu sindiremez. Eğer laktoz sindirilemez ve parçalanamazsa, emilim gerçekleştirilemez. Böyle bir durum olduğunda; laktoz, sindirim sisteminde kalın bağırsağa kadar yoluna devam eder. Burada laktozu parçalayarak asit ve gaza dönüştüren bakteriler vardır.

Laktoz intoleransının belirtileri sıvı, bazen yeşil, köpüklü dışkı ve sık sık gaz çıkaran aksi bebeklerdir. Eğer bebekte laktoz intoleransı varsa, tıbbi testlerin (hidrojen solunum testi” ve “dışkıdaki indirgen şeker testi”) pozitif çıkması beklenir. Bunun yanında, bu oranlar üç ayın altındaki normal anne sütüyle beslenen çoğu bebekte de pozitif çıkabilir. Yeni doğan bebeklerde laktoz intoleransı teşhisi bu bakımdan sorgulanmaya açıktır.

Bebeklerde Laktoz İntoleransı

Birincil (Tam) Laktoz İntoleransı

Bu son derece nadir genetik durum tıbbi müdahale olmadığı sürece normal hayata uyumsuzdur. Tam laktoz intoleransı olan bebek doğumdan sağ çıkmayı başaramaz (Yani kilo almaya bile başlayamaz). Bunun yanında belirgin emilim bozukluğu ve su yitirme belirtileri gösterir.Bu tıbbi bir acil durumdur ve bebeğin doğumdan hemen sonra özel bir beslenme düzenine ihtiyacı olur.

İkincil Laktoz İntoleransı

Laktaz enzimi, ince bağırsağın mikroskobik kıvrımlarının en ucunda üretildiğinden dolayı bağırsak duvarlarına zarar veren herhangi bir durum ikincil laktoz intoleransına neden olabilir. Bağırsaklara gelen ufak bir zarar bile bu uçları yok edebilir ve enzim üretimini düşürebilir.Örnek olarak:
Mide ve bağırsak iltihapları.
Gıda hassasiyeti ya da alerjisi. Anne sütü alan bebeklerde bu inek sütü, buğday, soya ve yumurta gibi gıda proteinlerinden ya da annenin beslenme düzeni üzerinden anne sütüne giren gıda kimyasalları yanında bebeğin aldığı gıdalardan da gelebilir.
Giyardiyaz ya da kriptosporidyoz gibi parazit enfeksiyonları.
Çölyak hastalığı (buğdaydaki glutene ve bazı tahıl ürünlerine karşı intolerans).
Bağırsak ameliyatı sonrası.

Gıda alerjileri ve gıda intoleransları bebeğin huzursuz olmasına neden olur.Bebeğin alerjisi ya da intoleransı olan gıdalar anne sütünden bebeğe geçebilir.Bazı durumlarda, inek sütü ürünleri gibi bebeğin alerjik ya da intoleransı olan gıdaları annenin beslenme düzeninden çıkarması yardımcı olabilir.Bebeğinizin alerjisi ya da intoleransı olabileceğinden şüphelendiğiniz bu gıdaları beslenme düzeninizden çıkarmayı dilediğiniz takdirde, zararı olan gıdaların belirlenmesi ve beslenme düzeninizin besin yönünden hem sizin hem de bebeğiniz için yeterli olması için bir diyetisyene danışın.

İnek sütü proteini alerjisi (ya da intoleransı) sıkça laktoz intoleransıyla karıştırılır ve çoğu kişi aynı şey olduklarını düşünür. Durum aynı değildir. Karışıklık büyük ihtimalle süt ürünleri gibi gıdalarda hem protein hem de laktoz bulunduğu içindir. Bir gıdaya alerji ya da intolerans ikincil laktoz intoleransına sebebiyet verebileceğinden, bir arada bulunabilirler ve bu karışıklığa daha ileri bir eklemede bulunabilirler.

İkincil laktoz intoleransı bağırsaktaki zarar giderilebildiği sürece geçicidir. Bağırsağa zarar veren neden ortadan kalktığında; mesela ‘annenin beslenme düzeninden bebeğin alerjisi olan gıdanın çıkarılması’ gibi bir durumda bebek anne sütüyle beslenmeye devam etse bile bağırsak iyileşecektir. Eğer doktorunuz “laktoz intoleransı” teşhisi koyduysa; anne sütüne devam edilmesi bebeğinizin durumu iyi olduğu ve normal büyüdüğü sürece bebeğinize zarar vermeyecektir.

Bebeğin laktoz intoleransı belirtileri olduğu zaman, bazen anneye; anne sütüyle besleme yerine laktozsuz yapay bebek sütüyle beslenmesi, hatta bebeğin anne sütünden kesilmesi önerilebilir.Yetkililer sadece eğer bebek daha önce yapay olarak beslenmişse ve son derece eksik beslenme ve/veya kilo kaybı sorunları varsa laktozsuz yapay bebek sütünü tavsiye ediyorlar.Bunun yanında, insan sütü(anne sütü) en iyi gıdadır ve bağırsağın iyileşmesine destek olacaktır. Ek olarak, bebeğin yabancı protein (inek ya da soya) hassasiyeti yapay bebek sütü bebeğe verilmeden göz önüne alınmalıdır. Güvenilir türleri bile, buna laktozsuz olanlar da dâhil, sorunu daha kötüye götürebilir. Hipoalerjenik yapay bebek sütü ihtiyacında profesyonel tavsiye almanız gerekmektedir. Tıbbi bir danışman uzun süreli belirtileri ve/ya da iyileşmeyi başaramayan bebeği anlayacaktır.
Bebeği kısa bir süre için kısmen anne sütünden kesmeden önce bile, anne sütü ilişkisinin diğer yönleri düşünülmelidir. Sorabileceğiniz sorular şunları içerir:
Alternatif besleme yöntemleri bebeğimi nasıl etkileyecek?
Diğer süt ürünlerini biberonla emzirmek ileride anne sütünü reddetmekle sonuçlanabilir mi?
Emzirmeye daha sonra devam etmek için en kolay sütümü nasıl sağabilirim?

Bağırsak iltihabı yaşayan bebeğin bağırsağının iyileşme süresi ortalama 4 haftadır, ama bu üç aylığın altındaki bebeklerde 8 haftaya kadar çıkabilir. 18 ay ve üstü olan daha büyük bebeklerde iyileşme 1 hafta kadar kısa bir sürede gerçekleşebilir.Eğer tıbbi danışman bebek için alternatif besleme tavsiyesinde bulunursa; annenin, bebeği için kendi sütünün uzun vadede hâlâ normal ve düzgün bir gıda olduğunu anlaması önemlidir.

Laktoz intoleransı belirtileri gösteren bebeklere laktaz enzimi içeren damlalar verildiğini duymuş olabilirsiniz. Bunların bu şekilde kullanımı sonrasında etkisi olduğuna dair çok az kanıt bulunmaktadır. Bunun yanında bazı durumlarda yüksek dozda kullanıma bağlı olarak anekdotsal raporlar bulunmaktadır. Laktaz damlaları sağılan anne sütüne (ya da başka sütlere) eklenmek ve enzimin sütteki laktozu sindirmesi için bir gece bekletilmek üzere tasarlanmıştır. Uygulamada bebekler için bazı durumlarda yararlı olduğu gözlenmiştir.

Uzm. Dyt. Orçun Kürüm

* Bu makale anlatılanlar sadece bilgilendirme amaçlı olup, herhangi bir şekilde tıbbi öneri verme veya herhangi bir hekim/hasta sağlama amacı ile oluşturulmamıştır. Kişiden kişiye farklılar gösterebilir.